ธนาคารพาณิชย์ไร้สาขา (Virtual Bank) คืออะไร

ธนาคารพาณิชย์ไร้สาขา (Virtual Bank) เป็นผู้ให้บริการที่ไม่มีสาขาซึ่งให้บริการผ่านช่องทางดิจิทัลเป็นหลัก และนำเทคโนโลยีรวมถึงข้อมูลที่หลากหลาย (ทั้งข้อมูลทางการเงินและข้อมูลทางเลือกอื่น ๆ เช่น พฤติกรรมการใช้จ่าย) มาใช้ประเมินความเสี่ยงและวิเคราะห์พฤติกรรมลูกค้า เพื่อนำเสนอบริการทางการเงินรูปแบบใหม่หรือเพิ่มประสิทธิภาพบริการทางการเงินที่มีอยู่เดิมให้ตอบโจทย์ลูกค้าได้ดีขึ้น

ในต่างประเทศมีการให้บริการ Virtual Bank เป็นที่แพร่หลายแล้วในระยะหนึ่ง ซึ่งอาจมีชื่อเรียกที่แตกต่างกันในแต่ละประเทศ อาทิ สิงคโปร์และมาเลเซีย เรียก Digital Bank เกาหลีใต้และไต้หวัน เรียก Internet-only Bank สหราชอาณาจักรและออสเตรเลีย เรียก Neobank และฮ่องกง เรียก Virtual Bank โดย Virtual Bank แห่งแรกของโลกเกิดในสหรัฐอเมริกา ในปี ค.ศ. 1995 ซึ่งมีชื่อว่า “Security First Network” ทั้งนี้ การจัดตั้ง Virtual Bank ในต่างประเทศล้วนมีที่มาที่ไปแตกต่างกันและมีการดำเนินงานภายใต้วัตถุประสงค์และเงื่อนไขการออกใบอนุญาตของทางการในแต่ละประเทศที่แตกต่างกัน อย่างไรก็ดี วัตถุประสงค์ของการจัดตั้ง Virtual bank แต่ละแห่ง ส่วนใหญ่จะอยู่ภายใต้ขอบข่ายของ 4 วัตถุประสงค์ดังต่อไปนี้

1. การส่งเสริมบริการทางการเงินที่สามารถเข้าถึงได้อย่างทั่วถึง (Financial Inclusion)

2. การสร้างนวัตกรรมทางการเงิน (Financial Innovation)

3. การสร้างประสบการณ์การใช้บริการทางการเงินในรูปแบบใหม่ (New Customer Experience)

4. การยกระดับการแข่งขันในระบบสถาบันการเงิน (Competitiveness Enhancement)

Virtual Bank ในต่างประเทศส่วนใหญ่มีพัฒนาการมาจากหลายรูปแบบ ไม่ว่าจะเป็นการจัดตั้งบริษัทลูกแยกออกจากธนาคารพาณิชย์แบบดั้งเดิม การจัดตั้งบริษัทลูกของ Non-bank การร่วมทุนระหว่างธุรกิจต่าง ๆ  อาทิ การร่วมทุนระหว่างธนาคารพาณิชย์แบบดั้งเดิมกับ Non-bank หรือการร่วมทุนระหว่าง Non-bank ด้วยกันเอง เป็นต้น โดยการให้บริการของ Virtual Bank จะใช้เทคโนโลยีเป็นหัวใจสำคัญในการพัฒนารูปแบบการให้บริการ ไม่เพียงแต่เฉพาะนำเทคโนโลยีมาช่วยในการวิเคราะห์ข้อมูลหรือการลดความเสี่ยง แต่จะช่วยในการคิดค้นนวัตกรรมทางการเงินรูปแบบใหม่ได้อย่างรวดเร็วตามความต้องการที่เปลี่ยนแปลงของผู้บริโภค ทั้งนี้ ตัวอย่างขอบเขตการให้บริการของ Virtual Bank ในภูมิภาคเอเชีย สรุปดังตารางที่ 1